Zo is GGD Rotterdam-Rijnmond beter voorbereid op toekomstige crises

Tijdens de coronapandemie bouwden de GHOR en de GGD Rotterdam-Rijnmond in samenwerking met Morgens de tijdelijke programmaorganisatie corona op. Nu de coronacrisis voorbij is kijkt GGD Rotterdam-Rijnmond naar de toekomst, want de kans op een volgende crisis is reëel. Crisisbestrijding vraagt altijd om een mate van improvisatietalent en flexibiliteit. Toch is het ook voor een groot deel mogelijk om voorbereid te zijn op de volgende crisis. Om aan die voorbereiding invulling te geven startte de GGD het project Toekomstbestendige Crisisorganisatie. In deze case lees je wat we hebben gedaan om de paraatheid van de organisatie te vergroten.

De vraag

Draag in project TCO bij in het laten landen van geleerde lessen uit de coronaorganisatie. Help mee in het versterken van de crisisstructuur en het vergroten van de paraatheid voor toekomstige crises, mede door de doorontwikkeling van modellen en door de opbouw van een nieuwe stafafdeling binnen de GGD.

De nieuwe stafafdeling (na ontmanteling) draagt de naam Regionale Crisisorganisatie Publieke Gezondheid (RC-PG), sluit aan op- en wordt in samenwerking met de bestaande organisatie opgebouwd en houdt zich (ook buiten crises) bezig met monitoren, voorbereiden en acteren op mogelijke gezondheidscrises.

De aanpak

Een kenmerk van crisis is onzekerheid. Door die onzekerheid kun je nooit voor honderd procent voorbereid zijn op de volgende crisis. Wel kan een organisatie blijven leren en verbeteren om zo steeds beter voorbereid te zijn. De geleerde lessen uit de coronacrisis waren dan ook startpunt van project TCO. Ook was er al gewerkt aan een theoretische basis van respons- en opschalingsmodellen. Met deze informatie als basis werd project TCO ingestoken vanuit vier thema’s waarop crisisvoorbereiding nodig is: Crisisaansturing en Governance, Informatie en Beleid, Operationele Paraatheid en Personele Paraatheid. In samenwerking met de lijnorganisatie van de GGD en de diverse partners heeft het TCO-team binnen deze thema’s verschillende handleidingen, modellen en (nieuwe) manieren van werken voor opgeleverd die bijdragen aan de paraatheid van de organisatie.

Pionieren

Om tot een verhoogde paraatheid van de organisatie te komen was het nodig om te onderzoeken welke onderdelen van toevoeging konden zijn op de bestaande organisatie, hoe we informatie konden omzetten in praktisch inzetbare producten die bijdragen aan steeds beter voorbereid zijn op toekomstige crisis. Als projectteam gingen we pionieren.

We gingen in gesprek met de partijen die een rol hebben in crisisbestrijding en haalden zoveel mogelijk elementen op die ertoe doen in crisisbestrijding. We toetsten de modellen aan denkbeeldige en waargebeurde casuïstiek en inventariseerden aanleidingen van crises. Daarnaast volgden we de ontwikkelingen om ons heen, bijvoorbeeld van de Landelijke Functionaliteit Infectieziekten; de landelijke crisisorganisatie in opbouw bij het RIVM om toekomstige pandemieën beter te bestrijden.

Praktisch inzetbare producten

Alle kennis die we opdeden brachten we met het projectteam samen tot een groot aantal producten die nodig zijn in crisisbestrijding. Zo ontwikkelden we een monitoringmodel met bijpassende dashboards om crisisinformatie te verzamelen en te monitoren. Ook verwerkten we de respons- en opschalingsmodellen in bruikbare handreikingen en digitaal interactieve modellen. Om met crisispartners te bespreken hoe we in de praktijk reageren op crises, ontwikkelden we een ‘basisflow’ van modellen die laten zien welke stappen een organisatie in een crisis doorloopt. Daarnaast hielden we rekening met wat er praktisch nodig is bij opschalen. Denk aan locaties, de juiste medische en IT-middelen en voldoende personeel met de juiste competenties om te helpen in de crisisbestrijding.

We ontwikkelden de producten dermate dat ze klaar waren voor gebruik. Om blijvend voorbereid te zijn op crises is het nodig dat de producten continu verder ontwikkeld worden. Daarom bouwden we aan de RC-PG; De Regionale Crisisorganisatie van de GGD die tijdens- en buiten crises actief is om voorbereid te zijn op toekomstige crises. Buiten crises is er onder andere ruimte voor het door ontwikkelen van producten en tijdens crises verschuift de focus naar (ondersteuning in) de bestrijding van crises.

Voorbereid op de toekomst

De ontwikkelde producten zijn nodig in de voorbereiding op- en tijdens crises. Toch werd tijdens de uitvoering van project TCO benadrukt dat de meeste waarde voortkomt uit een stevig netwerk en in dat netwerk blijven leren. Tijdens het project hebben we het netwerk daarom in kaart gebracht en actief opgezocht. Alle producten ontwikkelden we in samenwerking en afstemming met netwerkpartners om het vervolgens actief te delen. Officieel is project TCO afgerond, al is het project meer een startpunt dan een einde. Het project heeft een goede basis gelegd om verder te leren en ontwikkelen samen met het netwerk. Zo is de GGD Rotterdam beter voorbereid op toekomstige crises!

Lerende crisiskringloop