Is er een datadokter in de zaal?

Ben ik de enige met zorgen over het ontbreken van dataspecialisten in de zorg? In de zorg is er voor een griepvirus een viroloog; er is een apotheker voor medicijngebruik; er zijn ethische commissies voor wetenschappelijk onderzoek; voor het delen van een nier met je familielid is er een donor-expert en er zijn toezichthouders op de kwaliteit van de zorg.

Elke dag zijn de specialisten aan de slag om de zorg van morgen weer een beetje beter te maken. Maar bij wie kan ik terecht voor mijn vragen over het inzetten van data, datadelen of data-ethiek, datagedreven werken, datakwaliteit of verantwoord datagebruik?

Het gebrek aan dataspecialisten in de zorg is niet alleen een gemiste kans, het is een serieus risico voor de kwaliteit en toekomstbestendigheid van ons zorgsysteem. In een sector waar data het verschil kan maken tussen reactief en proactief handelen, missen we een cruciale schakel. Waar blijft de datadokter?

De druk op de zorg neemt toe

De toenemende vergrijzing gecombineerd met de afname van beschikbaar gekwalificeerd personeel maakt het een complexe uitdaging om de zorg de komende jaren toegankelijk, betaalbaar en kwalitatief hoogstaand te houden. Zoals ook in andere industrieën en sectoren komt er steeds meer nadruk te liggen op technologische ontwikkelingen en innovatie – vaak in combinatie met data – om processen te verbeteren.

De kracht van data in de zorg

En van die data gaat mijn hart harder kloppen. Goed (verantwoord) gebruik van data maakt het ook in de zorg mogelijk om te denken in superlatieven: het kan beter, efficiënter, goedkoper. Maar evenzo belangrijk: leuker, fijner en gezonder.

Door nieuwe technieken is het mogelijk om (anoniem) data te delen (Multi-Party Computation). Door proces- en datamining kan je werkwijzen goed analyseren. Met generatieve AI en algoritmes kan repetitief werk vereenvoudigd worden en met big data-analyse kunnen patronen geïdentificeerd worden waar niet eerder aandacht voor was.

Het biedt mogelijkheden in alle lagen van de operatie: managementinformatie voor de bedrijfsvoering tot capaciteitsmanagement en operationele bijsturing op lokaal-, regionaal- of landelijk niveau.

Een eigen specialisme: de datadokter

Het omarmen, enthousiasmeren, aanjagen van werken en experimenteren met data is niet meer iets voor erbij. Niet voor een enthousiasteling en niet voor de afdeling ICT. Het is een eigen specialisme. Om data goed en verantwoord in te zetten heb je personen nodig met specialistische kennis van data en een inlevingsvermogen in het vakgebied van de zorg. Iemand die de databrug kan bouwen, de kansen én risico’s kent, weet hoe je compliant bent en blijft met (EU) wetgeving en kan sturen op haalbare inzichten en verbeteringen. Op termijn is dit een specialistisch team met een eigen operatiekamer, eigen netwerk en onderdeel van de bedrijfsvoering van de toekomst.

Zorgen om de Zorg

Je ontkomt er als zorgorganisatie dus niet aan. Je moet je klaarmaken voor de toekomst. Ook op het gebied van data. En zoals goed zorgpersoneel nog schaarser is in de toekomst, zo is er ook al een tekort aan dataspecialisten. Dus het advies is om nu al een visie te gaan vormen over de dataspecialist of datadokter van de toekomst.

Begin met kleine stappen. Experimenteer en leer van datagebruik, creëer awareness, digitaliseer processen als essentiële data ontbreekt, groei in volwassenheid en bouw rustig door naar dat specialistische team.